"Porzuceni" Maciej Kaźmierczak (recenzja przedpremierowa)

Powinnam chyba stworzyć osobną kategorię książek, z którymi mam problem. Niekoniecznie dlatego, że są kiepskie, źle napisane czy nudne, po prostu nie do końca wiem, co o nich sądzić. „Porzuceni” pasują do tej szuflady, ponieważ przeczytałam to dwa dni temu, ale wciąż nie jestem w stanie powiedzieć, czy polecam ten tytuł, czy mi się podobał, czy może czegoś nie zrozumiałam.

Ale od początku. A początek... nie był łatwy. Długo nie mogłam wczuć się w tę historię, nie czułam żadnych pozytywnych fluidów do (bardzo prostego) stylu autora. Nic mnie nie wciągnęło, nie szarpnęło ani nie wyrwało z butów. Co dziwne, bo fabuła aż się o to prosi. W łódzkim parku dwójka spacerowiczów z pupilami napotyka upiorne znalezisko – ktoś zakopał stertę psich zwłok. Policja początkowo ociąga się z przyjazdem, ale na miejscu szybko się ożywia. Pod jednym z martwych psiaków leżą zwłoki dziecka. Do mundurowych prowadzących sprawę dołącza komisarz z Gdańska, postać antypatyczna i przerysowana. Trzy lata wcześniej w jego mieście w podobny sposób zamordowano dziecko. Według mężczyzny zbrodnie popełnił ten sam człowiek, pozostaje jedynie to udowodnić, aby otworzyć sprawę. I znaleźć mordercę.

Do połowy czytanie szło mi ślamazarnie. Co rusz odrywałam się od lektury, zerkałam a to w okno, a to w komputer, a to w telefon. Nijak nie mogłam poczuć „flow”. Wiecie, czasem strony przewracają się same, wszystko wokół znika, słyszymy głosy bohaterów, jakbyśmy byli obok nich. Tu nic takiego nie miało miejsca. Cały czas tylko litery, litery, litery i szelest kolejnych kartek. Do tego ewidentnie nie zaiskrzyło między mną a bohaterami. Oczywiście to żaden dowód na niską jakość książki, ale czytałam i wzdychałam z coraz większą irytacją. Młodziutka, na wskroś naiwna Malwina, pracownica domu dziecka, boi się podniesionego głosu, ale idzie w każde niebezpieczne miejsce, które wpadnie jej do głowy. Tomasz to tajemniczy mężczyzna z trudną przeszłością – brzmi kusząco dla fanek problemów. Pierwsze to idealny przykład bohaterki z horrorów, która szuka znajomego w piwnicy, a kiedy słyszy dyszenie w ciemnym kącie, zamiast uciekać, lezie dalej z tekstem: „To nie jest śmieszne! Czemu robisz sobie ze mnie żarty?” Drugie to milczek z saloniku prasowego, ukrywający liczne sekrety. Moim skromnym zdaniem jest dziwny, a do tego cholernie toksyczny. Mimo tego młoda lgnie do niego jak mucha do g... do miodu. Choć na początku zaplusował u mnie poprawnym nazwaniem śmierci zwierząt i ogólnie prozwierzęcą empatią, to później pikował w dół, żeby rąbnąć na samo dno. Razem z Malwiną.

Od połowy coś w końcu ruszyło. Zarówno akcja, jak i moje zainteresowanie. Może styl przestał mi przeszkadzać, a może się poprawił, w każdym razie w krótkim czasie ujrzałam ostatnią stronę. Czyli plus – szybko się czyta. Zamknęłam książkę i pozostałam na dłużej w zadumie. Szczerze mówiąc, wciąż nie wiem, czy to jedna z tych nie do końca dopracowanych autorskich wizji, czy to ja czegoś nie zrozumiałam. Widzę otwartą furtkę do kolejnej części lub smutne marzenie bohatera, że kiedyś uda mu się coś, co nie udało się teraz. Na dwoje babka wróżyła. Do tego albo autor naprowadzał czytelnika na konkretne tropy, albo wpuszczał go w maliny. Robił to specjalnie, żeby mieszać mu w głowie, czy po prostu tak mu (nie) wyszło?

Co jest pewne i warte podkreślenia, to problemy, które przewinęły się w książce. Maciej Kaźmierczak poruszył kwestię presji na macierzyństwo oraz chorób psychicznych i tego, co może się stać, gdy chora osoba nie otrzymuje odpowiedniego wsparcia. Od siebie dodam, że to kolejny kamyk do ogródka dla mężczyzn, którzy niczym rącze koniki umykają przed trudnościami prosto w objęcia nowego, lepszego życia. Ubiegając oburzenie w stylu #NotAllMen, mówię o konkretnych przypadkach, gdy stare zostaje porzucone i niech sobie radzi albo ginie.

Nie oceniam, bo nie wiem, czy uzyskany przez autora efekt był zamierzony, czy przypadkowy. Historia sama w sobie ciekawa, bohaterowie irytujący (mnie), więc można czytać bez kawy. Sporo brutalnych scen, więc amatorzy przemocy będą ukontentowani. Miłośnicy zwierząt i matki niech uważają. Zakończenie daje do myślenia. Nie polecam, nie odradzam, być może sięgnę po kolejne książki tego pisarza, żeby się przekonać, czy mi pasuje, czy jednak nie.

Premiera książki: 5 października 2022 roku

Za możliwość przedpremierowej lektury bardzo dziękuję Wydawnictwu Muza.