"Witaj na świecie, maleńka" Fannie Flagg

Fannie Flagg to chyba jedyna pisarka, której bez mrugnięcia okiem wybaczam lukrowatość i nierealność świata przedstawionego. U innych z prychnięciem ominę sielską anielską okładkę, u niej mnie taka urzeka. Zasiadając do jej książek, nastawiam się na ciepło otulające człowieka jak miły kocyk oraz przekonanie, że „dobrych ludzi jest więcej”. Godzę się z tym, że złe wydarzenia z życia bohaterów układają się zadziwiająco łatwo. Nie krzywię się na przerysowanie cech charakteru i zachowań. Biorę autorkę z całym dobrodziejstwem, bo i to przerysowanie i nierealność, i bajkowość jest okraszona przemiłym (rzekłabym nawet: lekko babcinym) humorem, sprawiającym, że chce się uśmiechnąć przy czytaniu. A samą książkę przytulić do serca.

Nie wiem, czy dane mi się będzie jeszcze kiedykolwiek ogrzać się jakąś książką tak mocno i przyjemnie, jak ogrzały mnie „Smażone zielone pomidory”. Jeśli ktokolwiek sięgnie po kolejny tytuł Fannie z takim nastawieniem, może się rozczarować. Nie znaczy to jednak, że te kolejne są kiepskie. Po prostu... Na szczycie podium jest miejsce tylko dla jednej. „Witaj na świecie, maleńka” nie jest „...pomidorami”. Zdecydowanie. Pojawiają się w niej przekleństwa (nawet sporo. Dopiero po kilkunastu przestałam się łapać na myśli, że autorce to jakoś tak... nie wypada), a główna bohaterka to kobieta z problemami, które próbuje utopić w alkoholu i przelotnych związkach. Nie umie, a raczej boi się zaangażować. Nie chce nikogo pokochać, sama nie wie czemu. Nie pamięta.

W książce jest sporo goryczy i samotności, uciekania przed przeszłością i strachu przed zadawaniem pytań. Jak na ironię, bohaterka to dziennikarka. Dena Nordstrom jest przepracowana i ma coraz większe problemy ze zdrowiem. Wielu ją podziwia, wielu zazdrości, a wielu z radością patrzyłoby na jej upadek. Nowy Jork lat 70-tych nie zna litości, jest jak wielkie korpo – nie liczy się człowiek, tylko wyniki. Kobiety mają gorzej, zwłaszcza gdy są piękne. Jeśli ośmielą się mierzyć wyżej i są w tym skuteczne, otoczenie od razu przypina im łatkę „kariera przez łóżko”. No bo jakżeby inaczej. Pokątnie szepczą tak nie tylko koleżanki-brzydule, ale i odrzuceni koledzy. Plotka jest jak hydra – trudno z nią walczyć, żeby nie zostać pokąsanym.

Z drugiej strony mamy urokliwe Elmwood Springs, gdzie wszyscy się znają, ślą sobie pozdrowienia przez płotki, wymieniają uprzejmości na ulicy i w sklepie. Nikomu się nie spieszy. Tu nawet krew w żyłach płynie wolniej. Kiedy Dena ląduje w miasteczku po raz pierwszy, myśli głównie o ucieczce. Kiedy trafia tu po raz drugi, zaczyna się wyciszać. I odkrywać, co naprawdę jest dla niej ważne.

Fannie poruszyła w tej książce kilka tematów, w tym problem segregacji rasowej. Otworzyła mi oczy na pewien element historii, o którym wcześniej nie myślałam. To bardzo ważna część fabuły, ale nie napiszę więcej, bo byłby to spojler. W „Witaj na świecie, maleńka” są też wątki, które nazwałabym feministycznymi, motyw ciemnej strony popularności oraz homoseksualizmu. Nie wszyscy pamiętają, że w latach 70-tych poza kolorem skóry liczyła się także płeć. Nie było łatwo czarnoskórym mężczyznom, a co dopiero mówić o czarnoskórych kobietach. Podwójnie dyskryminowane, o wykształcenie i dobrą pracę musiały się starać z podwójnym wysiłkiem. Przykre, kiedy pomyśleć, jak powoli to się zmienia.

Przeczytałam tę książkę z dużą przyjemnością, choć nie z takim zachwytem jak „Smażone...” Widać w niej serce Fannie, dobroduszność i prostolinijność bohaterów (chętnie wypiłabym herbatkę z ciocią Elner), więc jeśli ktoś tęskni do takich rozkosznych opisów, bardzo polecam. Przyznam też, że z radością odwiedziłabym Elmwood Springs. Nie chciałabym w nim mieszkać na stałe, ale tak samo nie chciałabym mieszkać w domku z piernika. Mam na to zbyt ponury charakter. I staram się ograniczać cukier.