"Czas zapłaty" John Grisham

„Raport Pelikana”, „Firma”, „Klient” czy „Czas zabijania” to tylko kilka bestsellerów, które wyszły spod pióra Johna Grishama. Sam autor jawił mi się jako pisarz z zamierzchłej przeszłości. Znany, lubiany i ekranizowany, ale przede wszystkim stary. Stare są nawet ekranizacje jego książek. Nie zdawałam sobie sprawy, że cały czas tworzy kolejne. Wrzuciłam go do szufladki „lata 90-te” na długo, a konkretnie do momentu ujrzenia reklamy trzeciej części serii o Jake'u Brigance, adwokacie z Missisipi. Przypomniałam sobie emocje, jakie wzbudziła we mnie historia brutalnie zgwałconej dziewczynki oraz zemsty jej ojca. Postanowiłam sprawdzić, jak potoczyły się losy jego obrońcy i tak w moje ręce trafił drugi tom cyklu.

Opowieść rozpoczyna się przerażająco i spokojnie. Przerażająco, bo sceną z wisielcem kołyszącym się na gałęzi wiekowego platana. Spokojnie, tak jak spokojny był milioner-samobójca, gdy krok po kroku realizował swój plan. Zadbał o wszystko, włącznie z tym, aby pracownik znalazł zwłoki o konkretnej godzinie, a Jake przeczytał list w konkretnym dniu. Trudno ocenić, co zdumiało prawnika bardziej – wiadomość od zmarłego, czy zawarte w niej instrukcje. Jedno wiedział na pewno. Właśnie pakuje się w ogromne kłopoty.

W dużym skrócie „Czas zapłaty” to historia testamentu, który zatrząsł całym miasteczkiem. Zanim Seth Hubbard postanowił odebrać sobie życie, spisał szczegółowe wytyczne. Zgodnie z nimi pięć procent majątku miało trafić do wspólnoty kościelnej, pięć procent do jego brata, a dziewięćdziesiąt w ręce pomocy domowej. O wiele młodszej, atrakcyjnej, a przede wszystkim czarnej. Jakby tego było mało, rodzina miała dowiedzieć się o jego postanowieniu dopiero po pogrzebie. Po ostentacyjnym spłakaniu się nad grobem oraz odpowiedniej liczbie smutnych min. Informacja, którą prawnicy przekazali dzieciom Setha, miała moc bomby atomowej.

Podczas śledzenia rozprawy miałam wrażenie, że przeniosłam się w nieodległą przeszłość. Kilka lat temu przysłuchiwałam się zeznaniom złodziejki, która wraz z mężem okradła bliską mi osobę. Z zażenowaniem słuchałam jej kłamstw i z satysfakcją obserwowałam, jak moja prawniczka robi z niej miazgę. Ramona i Herschel zmyślali w identyczny sposób. Snuli wizje świetnych relacji z ojcem, częstych kontaktów, miłości, jaką darzyli rodzica i tak samo ośmieszyli się przy banalnie prostych pytaniach. Aż miło było czytać. Żeby być sprawiedliwą, muszę przyznać, że Jake Brigance często miał ułatwione zadanie. Był wyraźnie faworyzowany na sali sądowej – nie tylko przez jedną z przysięgłych.

Pochłaniając to liczące prawie 640 stron tomiszcze, odczuwałam przeróżne emocje, od zaintrygowania, przez rozbawienie, po znużenie. Czytałam z dużym zainteresowaniem, ale miejscami rzucała mi się w oczy pewna naiwność fabuły czy papierowość postaci. Co jakiś czas zadawałam sobie pytanie „kiedy w końcu rozpocznie się proces?”. Przewracałam kolejne kartki, poznawałam kolejne fakty, akcja nabierała rozpędu, ale na salę sądową wciąż nie mogliśmy dotrzeć. Brakowało mi też elementu zaskoczenia. Przykładowo, adwokat dzieci wyciągnął spod ziemi niewygodne fakty, o których Jake miał się dowiedzieć dopiero na procesie. Jako czytelniczka poznałam je dużo wcześniej i kiedy wreszcie doszło do rozprawy, bohater był osamotniony w swoim zdumieniu. Ja już to przeżyłam. Niemniej historia wciągnęła mnie bez reszty. Kiedy odkładałam książkę na czas pracy, często wracałam do niej myślami. Brawo, panie Grisham, dziś nie tak łatwo przykuć uwagę czytelnika. Zwłaszcza gdy styl prowadzenia fabuły lekko trąci myszką.

Jeśli nie znacie, a lubicie sądowe thrillery, gorąco polecam.