"W bagnie" Arnaldur Indridason

Pada. Ciągle pada, jakby nie miało nigdy przestać, jakby słońce przyduszone chmurami już nigdy nie miało zaświecić. Niebo zlewa się z ziemią, mieszając w jedną beznadziejną szaroburą rzeczywistość.  W zaniedbanym domu, gdzie śmierdzi, "jakby mieszkali tu koniarze", leżą zwłoki starca z rozbitą głową. Na piersi trupa zabójca zostawił kartkę z tajemniczym napisem "Ja to on". Smród roznosi się nie tylko po wnętrzach domu. Wyłazi spod podłogi jak chmara robactwa, rozlewa się tak intensywnie, że dociera do sąsiadów. W rzeczywistości zalęgnął się tutaj wiele lat temu, żeby przykryć stare grzechy. Trwał w uśpieniu, przeczekując kolejne osunięcia domu niżej, w głąb bagnistego podłoża. Aż do teraz.

To moje pierwsze spotkanie z islandzkim pisarzem. Dość przygnębiające spotkanie. Ale nie może być inaczej, bo Arnaldur Indriðason opisuje przygnębiającą rzeczywistość, w której bohaterowie przemieszczają się w strugach deszczu, smagani zimnym jesiennym wiatrem. Błądzą po omacku, szukając rozwiązania. Im więcej faktów wychodzi na jaw, tym mniej ofiara wydaje się ofiarą. Im bardziej wgłębiają się w śledztwo, tym bardziej grzęzną w bagnie. Ludzkie grzechy oblepiają ich niczym szlam, niczym ubrania ciężkie od deszczu, który wciąż pada i pada, jakby próbował zmyć plugastwo, które wypłynęło po latach jak zawartość pękniętej rury kanalizacyjnej.

Główny bohater, detektyw Erlendur Sveinsson, czuje, że żyje w bagnie. Bo jak inaczej nazwać świat, w którym Bóg pozwala draniom dożywać późnej starości, a jednocześnie odbiera życie małym dziewczynkom? Jak nazwać świat, w którym policjanci szydzą ze zgwałconych kobiet? Jak nazwać świat, w którym żyją ludzie o zarobaczonych duszach? Kiedy poznałam Runara i Ellidiego, nie mówiąc o samym Holbergu, do głowy przyszło mi jedno określenie: plugawy. Do życia w świecie, w którym są tacy ludzie, nie da się przyzwyczaić. Na takie zło nie można się uodpornić. Nie sposób przywyknąć.

"W bagnie" opowiada historię, która ma swój początek około czterdzieści lat wcześniej. Około, bo nie wiadomo ile dokładnie zła rozpełzło się po wyspie za sprawą trzech mężczyzn. Nie dane nam poznać wszystkich etapów tego procesu. Brak dokładnego czasu startu, brak szczegółowego przebiegu. Poznajemy tylko urywki, w tym źródło smrodu, ukryte pod podłogą, oraz finał - przy białej trumience, w której ląduje ostrożnie duży słoik.

Przez powieść kilkukrotnie przewija się określenie "typowe islandzkie morderstwo", czyli niedbałe, prymitywne, a do tego bezcelowe. Wystarczy jednak poznać tę historię, żeby z całą pewnością stwierdzić, że Indriðason nie opowiedział nam o jednym z nich.

To recenzja sprzed paru lat, ale stwierdziłam, że warto ją wyciągnąć z archiwum, żeby Wam pokazać i zachęcić do Indridasona, jeśli ktoś jeszcze go nie zna, a chciałby poznać dobry (skandynawski) kryminał. Do tego idealnie pasuje do pogody ;)