"Wojna makowa" Rebecca F. Kuang

 

„To nie jest historia o potędze nauki, sile przyjaźni czy starciach wielkiej magii. To jest historia o kołach czasu, które nieustępliwie i bezlitośnie mielą ludzkie losy. I o dziewczynie, która zniszczyła cały mechanizm. Kamieniem, bo na miecz była za biedna”. 

„Wojnę makową” zasypał deszcz nominacji i nagród. Z marszu uplasowała się w ścisłej czołówce fenomenów fantastyki 2018 roku. Tym samym Rebecca F. Kuang wkroczyła na wydawniczy rynek z rozmachem, którego mogą jej pozazdrościć starsi stażem pisarze. Który twórca nie chciałby mieć tak spektakularnego debiutu?

Miesiąc to nieraz za mało, żebym skończyła jakąś książkę, przez co muszę ją prolongować. Tymczasem pierwsza część Trylogii wojen makowych zajęła mi równo tydzień. Brałam ją do ręki, kiedy tylko miałam wolną chwilę. Rozdział w przerwie między pisaniem artykułów. Rozdział przy gotowaniu zupy soczewicowej. Rozdział przy siku. A jeśli nie rozdział, to choć kilka stron. Chociaż jedna. Nie mogłam się doczekać, co będzie dalej. Jak potoczy się współpraca z bogiem.

Fabułę „Wojny...” oparto na znanym schemacie. Sierota wykorzystywana przez opiekunów stara się zmienić swój los. Jeśli jej się nie uda, skończy jako żona starca, regularnie gwałcona i zapewne bita. Dla Rin to gorsze od śmierci. Postanawia zawalczyć o siebie i dostać do prestiżowej akademii. Ponadludzkim wysiłkiem osiąga cel, aby przekonać się, że to dopiero początek jej cierpień. A potem wybucha wojna. Nadciąga armia Federacji, która niszczy wszystko na swojej drodze. Wraz z innymi kadetami Rin staje do walki. W trakcie kolejnych bitew przekonuje się, że zło ma wiele wymiarów. Musi też odpowiedzieć sobie na ważne pytanie: czy zwycięstwo jest warte każdej ceny?

„Wojna makowa” wywołała we mnie przeróżne emocje. Współczułam Rin i podziwiałam jej determinację. Złościłam się na podłych ludzi, z którymi miała kontakt. Byłam zaintrygowana mocą bogów – nie tylko tego konkretnego, ognistego, podszeptującego gdzieś w podświadomości. Czułam głęboki smutek, czytając o okrucieństwach żołnierzy Federacji. Niestety, nie mogę powiedzieć, że ich zbrodnie mną wstrząsnęły. Opisy są makabryczne, dosadne, wzbudzają mdłości, ale dotyczą bardzo ludzkich zachowań. Niektórzy narzekali na ich brutalność, ale to nie fantazje autorki, lecz historia. Z różnych krańców globu, od Chin (choćby rzeź w Nankinie), przez Europę podczas obu wojen światowych, po Afrykę (Tutsi i Hutu). Nie zapominajmy też o Stanach.

Nie mam nic przeciwko brutalnym opisom, w które „Wojna makowa” obfituje. Co więcej, ja je pochwalam. Nie wolno zapominać, że wojna to nie łopoczące flagi i pieśni patriotyczne. Wojna to śmierć. To przemoc. To czas, w którym przykładni ojcowie, mężowie i bracia robią potworne rzeczy, bo mają okazję. A potem wracają do domu i zabraniają rodzinie zadawać pytania.

Moje poparcie dla krwawych scen w literaturze (dodajmy, młodzieżowej) nie zmienia faktu, że nie każdy czytelnik da radę przez nie przejść. Wstawiam poniżej fragment dla tych, których zaciekawiła historia Rin. Lojalnie ostrzegam, że jest straszny.

„Widziałam kobiety patroszone żywcem. Widziałam, jak żołnierze obcinają im piersi. Widziałam kobiety przybijane do ścian gwoździami. Widziałam, jak znudzeni matkami okaleczają małe dziewczynki. Jeśli pochwa którejś była za ciasna, rozcinali ją nożem, by łatwiej się gwałciło – mówiła coraz wyższym, coraz bardziej przenikliwym głosem. – Była z nami w tym domu ciężarna. W siódmym miesiącu. Nie, w ósmym. Na początku pozwolili jej żyć.
(…)
– Kopała i drapała. Spoliczkowała go. Generał zawył i chwycił ją za brzuch. Nie zrobił tego nożem. Samymi palcami. Paznokciami. Przewrócił ją i dalej szarpał. – Venka odwróciła głowę. – Wyrwał jej żołądek i jelita. A potem dziecko... Wciąż się poruszało. Widziałyśmy wszystko z korytarza.
Rin przestała oddychać.
– Ucieszyłam się – podjęła Venka. – Cieszyłam się, że umarła, zanim generał rozszarpał jej dziecko na pół. Tak, jak rozłamuje się pomarańcze. – Wystające z łupków palce drżały, zaciskały się i rozluźniały. – Kazał mi posprzątać”.

Nie ma takich scen wiele, ale czasem i jedna to za dużo. Można się dziwić, że znalazły się w książce skierowanej do nastolatków, niemniej są tutaj. Poza okrucieństwem w „Wojnie makowej” znajdziemy wyczerpujące treningi oraz tworzenie strategii wojennych. Jest samotność, próby radzenia sobie w świecie, do którego się nie pasuje i udowadnianie, że nie jest się gorszą. Nie zabraknie też trudnych decyzji czy wręcz palenia za sobą mostów przez Rin. Trzeba przyznać, że ta dziewczyna budzi olbrzymie emocje w czytelnikach. Sporo osób irytuje, a ja ją doskonale rozumiem. To silna bohaterka, która umie się odszczeknąć, a nie kładzie uszu po sobie. Długo takiej szukałam.

Podsumowując, pierwszy tom Trylogii wojen makowych przeczytałam z dużym zainteresowaniem. Malało tylko chwilami, głównie przy planowaniu ataków. Książka podobała mi się na tyle, że od razu zapisałam się do biblioteki na drugą część. Czy ją polecam? Tak, ale raczej dorosłym, nie nastolatkom.