"Kult" Łukasz Orbitowski

„Przyszedł pan fasoli kupić? Do mnie? To przecież w każdym sklepie dostanie pan fasoli. Ale proszę, niech pan wejdzie”.

Aaa, przepraszam, to nie to! Jeszcze raz!

„Panie, to już się nagrywa? Więc nim Heniek zobaczył Matkę Boską, miał sen o pszczołach. Był ranek, gdy mi o tym opowiedział. Pamiętam. Ja pamięć mam lepszą niż słoń”.

Nie bez powodu przywołuję Wiesława Myśliwskiego. W paru recenzjach piszący porównywali „Kult” do „Traktatu o łuskaniu fasoli”, a ja nie mam zamiaru się z nimi kłócić. Nie ta liga, no i niewątpliwie nie ten narrator, ale jego gawędziarstwo może budzić takie skojarzenia.

Choć Łukasz Orbitowski ma na koncie sporo książek, do tej pory nie było mi z nim po drodze. Nie wiem, może obawiałam się wielkiego wytatuowanego chłopa z groźną miną, w koszulce z zespołem black metalowym. Sama swego czasu nosiłam, ale (raczej) nikt się mnie nie bał. Paru znajomych z takich klimatów przeszło w bardzo niefajną skrajność, więc jestem ostrożna. I zdecydowanie nie oddzielam twórczości od twórcy.

Nomen omen, orbitowałam gdzieś obok, aż natknęłam się na jego komentarz skierowany do Krzysztofa Zalewskiego. Krzyś to jedna z nielicznych osób, u których klikam we wszystko, co podsuwają, więc zastrzygłam uszami. Skoro się znają, powinien być w porządku. Weszłam na profil na IG („Sprawdzić czy nie ksiądz”), obadałam pana Łukasza i upewniłam się, że jest w porządku. Będzie czytane.

Zanim uznacie, że dygresja dygresją, ale ta była zbędna, wyjaśnię, że w „Kulcie” czuć poglądy autora. I to mi się podoba. Nie wiem, czy jest antyklerykałem, ale sam określa się jako ateista. Jeśli ktoś ma bardzo wrażliwe uczucia religijne, może je sobie nieco poturbować lekturą. Osobiście nie widzę grama agresji skierowanej w stronę religii. To bardziej lekka kpina i chłopski rozum, błyskotliwe, a zarazem prostolinijne porównania, którymi narrator sypie jak z rękawa. Na początku je zaznaczałam, ale było ich tak dużo, że poległabym przy cytowaniu. Jest zabawnie, ale raczej nie dla gorliwie wierzących. Jeśli nie śmieszył Was skecz Abelarda o papieżu, co staje przy oknie ubrany tylko do połowy, nie polecałabym Wam tej książki.

Autor oparł fabułę na historii oławskiego „cudu” z '83 roku. Nie jest to reportaż, lecz luźna interpretacja wydarzeń na działkach, na których miała się objawić Matka Boska. Książkowy brat samozwańczego proroka opowiada je pisarzowi (czy może raczej dziennikarzowi?), a ten nagrywa jego wyznania na kolejne taśmy. Dowiadujemy się, jak lokalny kult maryjny rozwinął się od małej altanki do wielkiego sanktuarium. Jak czyny Heńka kłuły w oczy zarówno komunistów, jak i duchownych, bo dla jednych i drugich był konkurencją.

Narrator opisuje, jak na przestrzeni kilkunastu lat zmieniało się życie oławian. Widzimy upadek starego i narodziny nowego systemu, a także mniej lub bardziej aktywne ataki na Heńka i jego jeremiaszy. Opowieści przeplata wzmiankami o licznych zdradach, które nonszalancko nazywa „sprawami”. Przyznam, że od pewnego momentu czytanie przestało mi sprawiać przyjemność, bo czułam do niego odrazę. Czekałam, aż dostanie za swoje i liczyłam, że kara będzie surowa. Odrażająca, żałosna persona.

Książka bardzo mi się podobała, mimo niechęci do narratora. Jego ustami autor opowiedział o oławskim kulcie, wybierając z tej historii to, co mu pasowało. Stworzył postać, dzięki której mógł swobodnie i bezpiecznie pośmieszkować z religijnego fanatyzmu. („Buzię widzę w tym tęczu!”) Jak wspominałam wcześniej, nie polecam lektury ludziom, których razi otwartość w tym temacie. Pozostałych – jak najbardziej zachęcam.

*****************

Ogłoszenie parafialne:

Skrobię czwartą książkę, obserwując w międzyczasie wydawnictwo. Sezon ogórkowy w pełni, na ich IG jakieś durne wróżby i inne zapychacze. Stwierdziłam, że mam gdzieś. Będę publikować "Królewnę" na Wattpadzie, a nie do szuflady. Tym razem to obyczajówka, chyba New Adult, bo bohaterowie mają 25 lat. Gdyby ktoś chciał, zapraszam.

Królewna