"Dziewczyna, którą znałaś" Nicola Rayner (recenzja przedpremierowa)

Debiut brytyjskiej autorki przypomniał mi, czemu tak lubię thrillery psychologiczne. Nie mam nic przeciwko kryminałom a'la Carter, pisanym wyłącznie dla rozrywki, skupionym na akcji i brutalności. Raz na jakiś czas można, ale na dłuższą metę nudzą mnie płytkością. „Dziewczyna, którą znałaś” kładzie nacisk nie na śledztwo, a na tajemnicę, która wygodnie umościła się w ludzkiej pamięci. I uwiera. Zwłaszcza Alice, której, mimo licznych prób, nie wychodzi wmawianie sobie, że uporała się z przeszłością męża. Gdy pewnego dnia wydaje jej się, że widzi kobietę przypominającą Ruth, coś w niej pęka i postanawia odkryć, co tak naprawdę stało się w St Anthony's.

W „Dziewczynie...” znajdziemy to, co jest częstym przedmiotem krytyki, kiedy pojawia się w książkach – przeskoki czasowe. Raz jesteśmy na suto zakrapianej studenckiej imprezie, a raz w teraźniejszości. Na obie rzeczywistości patrzymy trzema parami oczu: Naomi, siostry Ruth, która po jednej z takich imprez prawdopodobnie utonęła, Kat, przyjaciółki Ruth z okresu studiów oraz Alice, żony George'a, byłego chłopaka Ruth, obecnie prezentera telewizyjnego. Dzięki zmianom perspektywy poznajemy coraz więcej informacji. A cała historia rysuje się w coraz bardziej ponurych barwach.

„Dziś”, czyli w 2016 roku, Naomi z Carlą czekają na narodziny dziecka. Kat przygląda się swojemu życiu z boku, próbując je jakoś uporządkować i podsumować przed Wielką Zmianą. Alice dostrzega, że na idealnym obrazie jej małżeństwa pojawiają się kolejne ryski. Całe lata przymykała na nie oczy, ale są coraz bardziej uparte, coraz wyraźniejsze. I nie chcą już znikać. „Wtedy”, piętnaście lat wcześniej, bohaterowie zachłystywali się młodością, taplali w hedonizmie, popełniali mniejsze i większe błędy, ale głównie starali się nie myśleć, że za rogiem czeka dorosłość. A potem utonęła Ruth.

Należę do osób, z którymi „trzeba najpierw chodzić”, więc raziły mnie opisy szczeniackiego seksu po pijaku. Podejście „podobasz mi się – cho do kabiny!” nigdy nie było w moim stylu, ale uważam, że nawet gdy dziewczyna do tej kabiny wejdzie, w każdej chwili może się rozmyślić. Nawet kiedy leży naga na łóżku, może się rozmyślić. Nawet kiedy sama namówiła chłopaka na seks, może się rozmyślić. A on ma przestać. Jeśli nie przestanie, dochodzi do gwałtu i nie ma znaczenia, że wcześniej ona mogła chcieć stosunku. Nie jest niczemu winna. Za samo poruszenie tego tematu podwyższam książce ocenę.

Kolejna rzecz, która budzi moje uznanie, to ukazanie rozterek targających nastolatką, która już dostrzega, ale jeszcze nie umie pogodzić się z tym, że jest lesbijką. To niezmiernie istotny temat, zwłaszcza dziś, zwłaszcza w Polsce. I ostatni motyw, który Nicola Rayner zgrabnie wplotła do fabuły: żony, które zrezygnowały z kariery na rzeczy wychowywania dzieci, a potem są wymieniane na młodszy model. „Do prawa rozwodowego przyciągnęło Alice poczucie sprawiedliwości – przekonanie, że milcząca praca kobiet zasługuje na uznanie”.

„Najbardziej wścieka mnie sposób, w jaki o mnie mówił. Jeśli ktoś pytał go o dzieci, odpowiadał: „O, ja się nie zajmuję takimi sprawami. Proszę zapytać żonę”. I mówił to tak, jakbym była najważniejszą osobą w jego życiu, a zarazem w jakiś sposób zupełnie się nie liczyła. Jak mogłam być mu absolutnie niezbędna, a jednocześnie równie mało ważna jak pomoc domowa?”

Wspominałam już, że lubię thrillery psychologiczne? Lubię je właśnie za to, że nie są skupione wyłącznie na wątku kryminalnym; ich tematyka może obejmować mnóstwo innych zagadnień. „Dziewczyna, którą znałaś” to jedna z tych książek, które nazwałabym nieodkładalnymi. Pisarka stworzyła wciągającą, a przy tym dojrzałą historię, która pochłonęła mnie na cały wieczór. Bardzo polecam i czekam na kolejne dzieła autorki.

„Tak w głębi serca chyba zawsze wiedziałam, jacy oni byli. Po prostu nie chciałam tego dostrzec”.

Za możliwość przeczytania przedpremierowego egzemplarza dziękuję Wydawnictwu W.A.B.

Premiera: 26 lutego 2020