"Oswobodzenie Silnej Kobiety. Nieskalana miłość Matki Uwielbionej do dzikiej duszy" Clarissa Pinkola Estés

„Jeżeli poszukujecie modlitwy, która pozwoli pamiętać o najczystszej i najprawdziwszej miłości, możecie sięgnąć po tę: „O Stwórco, uczyń ze mnie codziennie, dziś i na zawsze, naczynie dla Dziecka Miłości!”

Myślę, że w mężczyźnie lub kobiecie, którzy odmawiają taką modlitwę, stopniowo namnażają się duchowe komórki ich istnienia – dzielą, łączą, przemieszczają, rozwijają, niczym w ciąży. Czuje się w sobie trzepot przypominający cynobrowe motyle skrzydła osłaniające niezłomne serce, co sygnalizuje rozwijającą się w głębi miłość, która rodzi się wciąż na nowo w codziennym życiu. Z nami, dla nas, przez nas”.

Jeśli macie teraz mniej więcej taką minę: o.0, pomyślcie, jak ja się czułam, kiedy brnęłam przez kolejne strony. Udało mi się dotrwać do końca, a łatwo nie było. Co się nawzdychałam i naprzewracałam oczami, to moje. Były momenty, gdy myślałam, że więcej patosu i egzaltacji nie zniosę. Ale uparłam się, że doczytam. Czemu tak się zawzięłam? Bo to dzieło autorki „Biegnącej z wilkami”, książki-legendy, kobiecej Biblii, spisanego na papierze wsparcia dla tysięcy kobiet. „Biegnąca...” to opus magnum, nad którym Clarissa Pinkola Estes pracowała przez 21 lat. Kiedy dowiedziałam się o nowej książce, w której ponoć mocno zbacza w religijność, zaniepokoiłam się. Czyżby na stare lata zdewociała? Pobiegłam do biblioteki, wypożyczyłam i męczyłam od grudnia. Teraz Wy pomęczcie się ze mną. Albo nie – jeśli macie delikatne uczucia religijne.

Bez wątpienia „Oswobodzenie Silnej Kobiety” to książka o matce Jezusa. Bardzo chciałam, żeby tak nie było. Starałam się nie zwracać uwagi na liczne odniesienia do Matki Boskiej. Szukałam drugiego dna, zachwytu nad żeńską energią, kobiecością, płodnością i całą resztą czczoną od zarania ludzkości. Nigdy wcześniej i przy żadnej innej książce tak bardzo nie ślepłam na treść, udając, że pisarka nie ma na myśli tego, co ma na myśli. No bo czemu miałaby tak drastycznie zboczyć ze ścieżki, którą szła przez lata? Dlaczego miałaby odrzucić mądrość nabytą przez życie, chwycić za różaniec i modlić się do utraty tchu? I to do postaci, którą chrześcijańscy duchowni zmieniali, wręcz deformowali, a z pewnością odczłowieczali przez stulecia. Na kolejnych synodach wykłócali się, czy można ją czcić, czy nie można, bo z jednej strony to matka boga, ale z drugiej tylko naczynie. No i kobieta – kto widział, żeby stawiać ją na piedestale? Finalnie powstał szablon pokornej służki i matki, równie nierealny co jej macierzyństwo. Jak to pisał swego czasu Wojtyła („List Jana Pawła II do kobiet”): „To „królowanie” Maryi jest służeniem! To Jej służenie jest „królowaniem””! Ona miałaby być Silną Kobietą?

Nieważne, jak bardzo się starałam. Pierwszą część czytałam z nadzieją, drugą ze złością, a trzecią z rezygnacją. W okolicach połowy musiałam się poddać i przyznać, że czytam wytwór osoby rozkochanej w Matce Boskiej. Przy czym nie jest to Maryja, do której przyzwyczaili się polscy katolicy. To Nasza Pani, Matka Uwielbiona, Święta Kobieta, Silna Kobieta, wreszcie Matka Boża z Guadalupe, patronka obu Ameryk. Autorka poświęca jej dziesiątki modlitw (które bez mrugnięcia okiem omijałam) i co rusz przywołuje jej imię. Przytacza mnóstwo przykładów zachłanności, okrucieństwa i pogardy, jaką tzw. cywilizowany człowiek niósł ze sobą przez wieki. Gdzie się nie pojawił, wszystko niszczył nie kagankiem, a pochodnią oświaty. Miażdżył zastaną kulturę i krzewił chrześcijaństwo mieczem. Bezlitośnie tępił dawne wierzenia, zwłaszcza w boginie. Przy czym dla autorki każde z nich było jakąś wersją kultu Silnej Kobiety, czyli finalnie Maryi. Próbowano je wyplenić, a Silną Kobietę (Maryję) – uwięzić. W przeszłości niszcząc świątynie i zastępując je „prawilnymi”, a później zabraniając wiernym modlić się do swojej opiekunki. Tak jak to było w Parafii Naszej Pani z Guadalupe, gdzie po remoncie kościoła zakryto mural z Matką Miłosierdzia. Protestujący usłyszeli: „Maryja ma swoje miejsce! Ma klęczeć u stóp krzyża!”

Autorka widzi w Maryi Boginię Matkę, co stanowczo odrzucam. Wielu chrześcijan (i katolików) zrobi to samo, choć z zupełnie innych pobudek. Dla nich to będzie jakaś forma bluźnierstwa, a dla mnie bzdura. I to dość bezczelna. Kult Bogini Matki jest kultem prastarym, a chrześcijaństwo powstało ledwie 2 tysiące lat temu. To – obok islamu – jedna z najmłodszych religii świata, choć jej twórcy oparli ją na wierzeniach wcześniejszych, m.in. sumeryjskich. Nie zgadzam się na zawłaszczenie dziedzictwa kulturowego tylu cywilizacji przez jeden konkretny nurt. Szczególnie taki, który przyczynił się do krzywd milionów ludzi. Nie ma znaczenia, że w teorii to łagodna religia miłości i szacunku do bliźniego. Liczą się fakty.

Czy jest coś, co mi się w tej natchnionej książce podobało? Czy znalazłam w niej coś poza modlitwami i wspomnieniami kontaktów z Matką Uwielbioną, sięgającymi wczesnego dzieciństwa? Tak. Autorka uważa, że nie ma licencji na relacje z Maryją. Nie trzeba żadnej pieczęci „approved by Vatican”. Nikt nie musi „zasłużyć” na cud objawienia, bo ten może spotkać każdego (pomijam, czy ww. istnieje). Jednocześnie nikt nie ma prawa ustalać reguł ani przywłaszczać sobie Silnej Kobiety – więzić jej metaforycznie, w szablonach czy dosłownie, za ścianą jak wspomniany mural. „Stosując ograniczenia, które mają uregulować, kto jest, a kto nie jest uprawniony do spotykania się z Naszą Panią, Kościół przesadza ją do coraz mniejszych doniczek”. Każdy może wierzyć w nią tak, jak chce, wyobrażać ją sobie w dowolny sposób. Z ciemną twarzą, jak afrykańskie Czarne Madonny, otoczoną kwiatami lub wyglądającą jak „nieznajomy, który okaże wam dobroć przywracającą wam siły”.

Spodobała mi się też przypowieść o tym, jak trafić do nieba. Jahwe robił w niej obchód po włościach i zdziwiony zauważył wiele dusz, których – według niego – nie powinno tam być. Między innymi, dostrzegł Cyganów grających w kości, dziecięce prostytutki, parę uprawiającą seks czy księży bawiących się z potomstwem. Była też kobieta modląca się po swojemu, nie jak nakazuje katechizm. Święty Piotr wyjaśnił bogu, że co prawda odprawia delikwentów spod bram nieba, ale tylnym wejściem wpuszcza ich Maryja i jej syn. Kurtyna.

Podsumowując, „Oswobodzenie Silnej Kobiety” kosztowało mnie sporo nerwów. Wielokrotnie miałam chęć zwrócić książkę do biblioteki. Nie wątpię, że autorka jest dobrą, poczciwą osobą, która pomogła rzeszom ludzi. Ma złote serce i roztacza wokół siebie niesamowitą energię. Ale nie trafia do mnie jej uduchowiony styl i nie przekonuje teza, że Maryja to Bogini Matka. Niemniej przeczytam „Biegnącą z wilkami”, a to, czy to zrobię, zależało właśnie od lektury „Oswobodzonej”. Czyli bilans wychodzi na plus.