"Film Balkonowy" Paweł Łoziński

Jak wskazuje nazwa bloga, skupiam się na nim głównie na książkach. Recenzje filmów pisałam w ilościach hurtowych w okolicach 2007-2009 roku, a dziś jakoś mi się nie chce. Zresztą za dużo oglądam, żeby wszystko recenzować. Dziś jednak chciałabym zrobić wyjątek i opowiedzieć Wam o pewnym wyjątkowym dokumencie. 

Od seansu minął prawie tydzień, a wciąż do niego wracam. Myślę o tych osobach, zastanawiam się, jak dalej potoczyło się ich życie. Wstawiam poniżej nie tyle recenzję, ile zapiski świeżo po seansie. Znajomi z Facebooka mieli okazję czytać je tuż po premierze, ale doszłam do wniosku, że chcę podzielić się wrażeniami również tutaj.

Obejrzałam niedawno coś pięknego. Obejrzałam dokument kręcony na balkonie, a raczej z balkonu, z kamerą skierowaną na chodnik. Półtorej godziny z małym haczykiem, zapełnione historiami tzw. zwykłych ludzi. Przechodniów speszonych widokiem kamery lub patrzących na nią śmiało, z szerokim uśmiechem. Pędzących przed siebie albo snujących się bez celu. Szczęśliwych, ale częściej smutnych. Wypalonych jak Robert, który chce być wartościowym człowiekiem i któremu bardzo ciąży jego pokuta. Samotnych jak mężczyzna, który stracił swoją wielką miłość, przedstawianą otoczeniu jako brat. Jak Jadzia tęskniąca za mężem już trzynasty rok.

Takie proste, a takie genialne – usiąść na balkonie i włączyć kamerę, a potem „tylko” zachęcać innych do dialogu. 

Reżyser zamknął dwa i pół roku nagrań w półtoragodzinnym filmie (dokładnie 1:40). Nie ma tu odgórnie narzuconej fabuły, jedynie luźno połączone skrawki. Czasem jedno zdanie, a czasem dłuższa rozmowa. Początkowo przechodnie reagują zdziwieniem, niepokojem, niekiedy oddalają się szybkim krokiem albo burczą. Aż chciałoby się westchnąć: jakie to typowo nasze. Jeszcze nie wie, o co chodzi, a już nastroszone. Czego chce? Po co zaczepia (i d.upę zawraca)?

Z czasem Pan z Balkonu przestaje onieśmielać. W końcu siedzi na nim trzeci rok, stał się już elementem krajobrazu. Niektórzy sami zatrzymują się przy siatce i zaczynają rozmowę. Jednych trzeba zachęcić, przetrzymać (krępującą) ciszą, inni mówią bez namawiania. O życiu. O straconych marzeniach. O kłopotach zdrowotnych. Pan z Balkonu cierpliwie czeka. Daje czas na znalezienie odpowiednich słów. Albo na nabranie odwagi do powiedzenia czegoś, co chce być powiedziane, ale trochę się boi.

Czasami czułam skrępowanie, gdy usłyszałam coś bezlitośnie szczerego. Jak wypowiedź starszej pani o szukaniu pomysłów na śmierć. Albo innej, rozczarowanej tym, jak ułożyło jej się życie i jak nie może liczyć na wsparcie bliskich. Kiedy wyznała, że może za rok na urodziny dostanie kwiaty i świece, ścisnęło mi się serce. Obym źle ją zrozumiała. Skrępowanie czułam też po wyjawieniu przez pewną parę sekretu, mimo że towarzyszył mu śmiech obojga. Niesmak ogarnął mnie przy dwóch Prawdziwych Patriotach z flagą w ręce (11.11), co to bóghonorojczyzna, troska o własne podwórko i miłość do bliźniego. A chwilę później elgiebety, pe.dały i przepraszamy. Za brzydkie słowo przed kamerą, bo przecież nie za pogardę. Aż mi się przypomniała flaga z kilku scenek wcześniej. Polska flaga wieszana przez dozorczynię przy pomocy miotły – i kontener na śmieci w tle. Wymowne, choć nie wiem, czy zamierzone.

Przyznam szczerze, nie lubię być zagadywana, czy to na ulicy, czy gdziekolwiek indziej. Pędzę przed siebie, a zaczepiona odpowiem i chcę pędzić dalej. Gdybym to ja usłyszała pytanie pana Pawła („Dzień dobry, czy możemy przez chwilę porozmawiać?”), pewnie ucięłabym dialog w zarodku i pognała przed siebie. Dzięki temu filmowi kolejny raz przekonałam się, jak wielu ludzi choruje dziś na samotność. Obiecuję sobie, że jeśli kiedyś ktoś mnie zaczepi, nie założę od razu, że jest naciągaczem (lub seryjnym zabójcą). Kto wie, może to, że zamienię z nim parę zdań, będzie dla niego olbrzymim sukcesem – jak dla „niech będzie Agnieszka”, która przełamała swoje lęki i pociągnęła rozmowę na tyle, na ile umiała? Może będę pierwszym człowiekiem od dawna, który poświęcił danej osobie czas?

Oglądałam, wzruszałam się i nie wiedzieć kiedy zżyłam się z bohaterami. Los Roberta wprawił mnie w zadumę. Uśmiechnęłam się do małego Stanisława i pomachałam pani Annie. Kobieta z ciastkami ogrzała moje serce i spociła oczy. A Wam mocno, mocno polecam ten film.

Plakat wzięty ze strony The Balcony Movie/ Film Balkonowy.

Trailer: kliknij.