"Bezgwiezdne morze" Erin Morgenstern

„Od kiedy tu przybyłem, ciągle dostaję wiadomości i wskazówki, i zagadki. Najpierw była Królowa Pszczół, która doprowadziła mnie do ukrytej krypty z trupami w całunach ze wspomnień, gdzie kot mnie zostawił, a książka powiedziała mi, że trzy rzeczy zagubiły się w czasie”.

Minęło parę dni, odkąd skończyłam „Bezgwiezdne morze”, ale wciąż nie umiem zebrać myśli. Nigdy wcześniej nie spotkałam się z taką książką. To ostatnia pozycja ze stosiku hańby i mój absolutny rekord czytelniczy. Prawie dwa i pół miesiąca zajęło mi dotarcie do ostatniej strony. Kilkanaście podejść, czytanie na raty i odkładanie z dwóch powodów: brak czasu oraz obijanie się po tej historii jak mucha po szybie. Zupełnie jakbym przesuwała ręką po ścianie w poszukiwaniu kontaktu. Wciąż tkwiłam w ciemnościach, daleko od drzwi. W okolicach setnej strony zadawałam sobie pytanie: o co chodzi? Po minięciu dwusetnej poczułam zaintrygowanie. Po przewróceniu trzechsetnej odkryłam, że jestem w tej książce zakochana. I nie mogę się oderwać.

Cóż to była za plątanina wątków, opowieści z różnych czasów i przestrzeni, powietrza pachnącego kurzem z tysięcy książek, dymem ze świec, drewnem, cytryną i miodem! To drzwi, które trzeba znaleźć, otworzyć i trafić we właściwy czas, w „teraz”, a nie w „później” lub „nigdy więcej”. To książka w książce, światy pod światem, światy oraz idee światów. To ludzie, którzy się kochali, ale nie mogli być razem. Byli razem, ale wiedzieli, że mogą jedynie wyrywać strzępki wspólnych chwil z sowich dziobów. Że muszą w końcu wyjść z jedynego pokoju, w którym czas jest taki sam dla obojga. Że będą ginąć i odradzać się w innych światach, w innych czasach, gdzie znów się odnajdą ciałem i pamięcią.

Co najlepsze, ta historia tak naprawdę jest prosta. Pod przepiękną okładką kryje się opowieść o nieśmiałym, wrażliwym studencie, który stracił kiedyś szansę na otworzenie pewnych drzwi. Po latach otrzymał ją ponownie i znalazł się przez to w ogromnym niebezpieczeństwie. Musi przejść długą drogę, zanim zrozumie, czym (i o czym, a raczej o kim) jest tajemnicza książka, którą znalazł w bibliotece. Odkryje, że jego rola jest kluczowa dla całej historii. Zdałam sobie sprawę, że to właściwie wielki spojler. Ale przy tej książce to dopuszczalne.

Przeczytanie dzieła Erin Morgenstern było niesamowitym przeżyciem. Czułam mnóstwo emocji, od konsternacji bohatera i własnej (że nic nie rozumiem) po radość – bohatera oraz własną. Zaskoczenie i wdzięczność, że rzeźbiarka opowieści postanowiła postawić taką, a nie inną kropkę nad „i”. Prócz tego przepełniał mnie zachwyt nad pięknem, plastycznością języka (brawa dla tłumacza!) oraz wyobraźnią autorki.

Oczarowanie stylem nie zmienia faktu, że niespecjalnie wiem, komu mogłabym polecić ten tytuł. Nie wiem nawet, czy mogę polecić go komukolwiek, mimo że uważam go za wybitny. Nie daję żadnej gwarancji, że idąc po moich śladach, dotrzecie do tego samego miejsca. Może pokochacie „Bezgwiezdne morze” tak jak ja, a może zatrzymacie się w pół kroku, zdezorientowani i wściekli, że wciąż tkwicie w gęstwinie wątków i obrazów? To książka wyjątkowa, wymagająca, rzekłabym nawet, że ekskluzywna. Do świata pod światem mogą wejść jedynie wybrańcy. Uważam, że wybrańcy to też czytelnicy, którzy przepłynęli przez morze z confetti, spotkali się z rzeźbiarką w domku dla lalek i zostali w Przystani, nawet gdy opuściły ją pszczoły. Tylko oni mogli zobaczyć, jak wygląda świat przedstawiony po „i żyli długo i szczęśliwie”. Tylko im było dane przekonać się, że koniec może być początkiem. Nawet gdy przyjdzie kilka razy umrzeć.

Jakkolwiek to brzmi, jestem z siebie dumna. Udało mi się znaleźć właściwe drzwi i wkroczyć do podziemnego królestwa. Krążyłam korytarzami, wchodziłam do sal pełnych książek, spotykałam kolejne koty i łączyłam stare/nowe elementy układanki. Znalazłam punkt, od którego wszystko zaczęło do siebie pasować. Wszystko było po coś. Teraz pozostaje mi czekać, aż opowieść Zachary'ego (i pozostałych) umości się w mojej pamięci, rozleje miodową taflą szeroko i gładko po sam horyzont. A potem zacznę czytać ją drugi raz. To będzie prawdziwa uczta!

Za możliwość poznania tego magicznego uniwersum bardzo dziękuję wydawnictwu Świat Książki.