"Bashobora. Człowiek, który wskrzesza zmarłych" Marek Kęskrawiec

Zacznę od ostrzeżenia. Jeżeli są tutaj jakieś uczucia religijne, to niech szybciutko uciekają, bo naprawdę nic tu po nich. Po lekturze mam wiele gorzkich refleksji i mniej lub bardziej kąśliwych uwag na temat duchownych. Tego konkretnego oraz reszty handlarzy duszami. Czy raczej niebem i piekłem.

Mam, co chciałam. Nastawiałam się na opis działalności kolejnego charyzmatycznego kaznodziei, który czaruje lud. Byłam pewna, że poznam następnego złotoustego oratora, który – niczym polityk przed wyborami – roztacza przed tłumem wizję cudownego życia, jeśli tylko mu się zaufa. Mogłabym się założyć, że dostanę porcję marketingu podkręcanego głodem. Głodem pewności wiernych, że ich nieszczęśliwe życie to nie wszystko, na co mogą liczyć. Marketingu karmionego niemą prośbą w oczach ludzi, którzy pragną, tak straszliwie pragną usłyszeć, że jest ktoś, kto nad nimi czuwa i ma nad wszystkim kontrolę. To właśnie otrzymałam.

Bashobora to ugandyjski duchowny, który zdobył dużą popularność w wielu krajach, zwłaszcza w Polsce. Napisałabym, że mnie to dziwi, ale właśnie u nas jak nigdzie indziej rozpleniło się Ordo Iuris. Organizacja wyrzucona z ojczyzny (Brazylii), pogoniona na kopach m.in. z Belgii, nad Wisłą rozrosła się jak pasożytniczy grzyb i pasie się na nas jak kleszcz na psie. Przytulone do Caritasu, ordo-wtyki zagarniają kolejne ważne stanowiska. Niczym Smoczy Język Théodenowi, „doradzają” rządowi, jak cofnąć Polskę do średniowiecza. To właśnie u nas kwitnie kult Tadeusza Rydzyka, który zbudował w Toruniu prawdziwe imperium. Jego wiekowi fani (czy raczej fanatycy) prędzej wydrapią rozmówcy oczy, nim przyznają, że redemptorysta żeruje na nich od lat. Obrósł w tłuszcz i złoto, ale nawet brewka mu nie drgnie, gdy prosi o kolejne dotacje. Żeby starczyło do pierwszego.

Skąd te ordo-dygresje i nawiązania do Rydzyka? Po paśmie sukcesów organizacji, o której Marta Lempart nie może mówić, że to opłacani przez Kreml fundamentaliści, po kulcie Rydzyka i po tłumach, które przybyły w 2013 roku na Stadion Narodowy na spotkanie z Bashoborą, tuszę, że polscy katolicy są wyjątkowo podatni na manipulacje. To przedziwny lud, któremu podoba się zaganianie kijaszkiem z powrotem do stada. W końcu owce mają słuchać pasterza.

Skąd ta złośliwość? Rozumiem, że miło wierzyć w boską opatrzność. Przyjemnie podążać za charyzmatycznym przywódcą, który sprawia wrażenie, że wie, co robi i dokąd idzie. Kiedy życie się nie układa, wiara w to, że cierpienie ma sens, może koić. Ja to naprawdę rozumiem. Ale kiedy czytałam reportaż, czułam złość, gorycz i przygnębienie. Razem z autorem odbyłam trzydniowe rekolekcje w Pabianicach, obserwując Bashoborę. Przyglądałam się ciemnoskóremu księdzu, który prostym językiem przekonywał ludzi do zawierzenia Bogu. Wystarczy, że mu się oddadzą, a choroba zniknie, małżeństwo się naprawi, mąż przestanie pić. Albo nie. Wtedy to będzie oznaka, że Bóg tak chciał albo wierny za mało żarliwie się modlił.

Czytając reportaż, widziałam te same chwyty, na które nabierają się wielbiciele Rydzyka. Widziałam tę prostotę, czasem posuniętą do prostactwa, wypowiadaną głośno bez cienia wstydu. Seks pozamałżeński to grzech. Homoseksualizm to grzech. Choroba to wynik grzechu – twojego, twoich rodziców albo praprapradziadków. Mądre, życiowe rady typu „rozmawiajcie z dziećmi” przeplatają brednie typu „Choroba duchowa oznacza, że masz kontakt z diabłem”. Po co psychiatra, wezwijmy egzorcystę. Bashobora rzuca beztrosko perełki takie jak ta, o nieślubnym potomstwie: „To są dzieci zrodzone bez boskiego zezwolenia i jako takie będą przeklęte, gdyż są owocem nie miłości, ale zabawy narządami seksualnymi”. Dyplomatycznie nie zaprzecza pogłoskom o rzekomych uzdrowieniach czy wręcz wskrzeszeniach, jakich dokonał. Oj tam, to Bóg leczy moimi rękami.

Miałam problem z oceną efektów pracy, jaką wykonał Marek Kęskrawiec. Źle mi się to czytało, ale z powodu antypatii, jaką czułam do Bashobory, nie dlatego, że reportaż jest kiepski. Choć przyznam, że raziły mnie treści, które odbierałam jako próby wybielania kapłana. Ubarwia? No ubarwia, ale nie on jeden. Zmyśla? No zmyśla, ale niegroźnie. Nie wiem sama, czy polecam ten tytuł, czy nie. Pozostawiam treść do Waszej oceny.

Za możliwość przeczytania reportażu bardzo dziękuję Wydawnictwu Znak.