"Pytania z Kosmosu. Kim jesteśmy, skąd się wzięliśmy i dokąd zmierzamy" James Trefil, Neil deGrasse Tyson

Dawno, dawno temu oglądałam film pt.: „Born Yesterday”. Bohaterka zawitała pewnego dnia do czytelni, aby poszerzać wiedzę. Przy lekturze co rusz napotykała trudne słowo, więc spacerowała do słownika, żeby poznać jego znaczenie. Wracała na miejsce, by po chwili znowu udać się do słownika. I znowu. I znowu... Więcej spacerowała, niż czytała. Finalnie przeszła olbrzymią transformację, ale co się nachodziła, to jej. Czemu wspominam o tej scence? Mniej więcej to samo zafundowały mi „Pytania z kosmosu”. Przesympatyczne, naszpikowane błyskotliwym humorem, okraszone dziesiątkami fascynujących zdjęć, ale jednak zmuszają do guglania. Oczywiście, można i bez tego, ale osobiście lubię rozumieć, co czytam.

Wymagająca lektura, ale świetnie się przy niej bawiłam. Podobały mi się anegdotki o naukowcach – i naukowczyniach. Do tego jeszcze wrócę, a tymczasem kłuję wrażliwców w oczy feminatywem. Wpisy z Twittera wywoływały mój szeroki uśmiech. Od fotografii trudno mi było oderwać wzrok (ale National Geographic to klasa sama w sobie). Z kolei treści stricte naukowe były dla mnie wyboistą drogą. Ale nie poddawałam się. Szczęśliwie dysponuję prywatnym doktorem matematyki, więc w razie potrzeby mogłam oderwać go od gry i podpytać.

W trakcie czytania co rusz zaznaczałam jakąś zabawną lub mądrą wypowiedź. Albo zabawną i mądrą. Najwyraźniej zarówno Neil DeGrasse Tyson, jak i James Trefil mają podobne poczucie humoru co ja.

„... astronomię z wielkim prawdopodobieństwem można uznać za pierwszą dyscyplinę naukową w dziejach ludzkości lub co najmniej za drugą najstarszą profesję na świecie”.

„Nietaktem wobec astrofizyka jest życzenie mu nocy pełnej mrugających gwiazd”.

„Gdy Pinokio mówi: „Zaraz wydłuży mi się nos!”, zastanawiam się, co naprawdę się stanie”.

Autorzy pomysłowo objaśniają zawiłości astrofizyki. Stawiają przed czytającym słoik z żelkami, aby zobaczył, jak mało wiemy o kosmosie. Przy użyciu rodzynków pokazują, jak rozszerza się Wszechświat. Opowiadają o czasach zamierzchłych oraz bardziej współczesnych. Przywołują starożytnych mędrców i niekonwencjonalnych uczonych z XX wieku. Odpowiadają na pytania o źródła naszej wiedzy, zastanawiają się, czym jest życie i czy jesteśmy sami. Jak to się zaczęło i jak skończy? Tyle pytań, tyle odpowiedzi, tak wiele kolejnych pytań...

Przybliżają też postaci wybitnych badaczek, które przeszły do historii mimo kłód rzucanych im pod nogi przez zazdrosnych kolegów czy szefów. Jako przykład niech posłuży Henrietta Leavitt, której powierzono rachowanie danych w obserwatorium. Według dyrektora miała „pracować, a nie myśleć”. Uważana za zbyt głupią na obsługę teleskopów, odkryła cefeidy. Gdy szef się o tym dowiedział, ukradł jej pracę i podpisał ją własnym nazwiskiem. Znamy to zjawisko jako tzw. efekt Matyldy. Uznanie badaczka znalazła dopiero po śmierci, zarówno za odkrycie cefeid, jak i opracowanie świecy standardowej, którą wykorzystuje się dziś do mierzenia odległości. Inna naukowczyni, którą poznałam dzięki lekturze, to amerykańska astrofizyczka Vera Rubin. Podczas badania gwiezdnych orbit w obrębie galaktyk odkryła istnienie ciemnej materii.

Jak widać, mogłabym pisać i pisać o „Pytaniach z kosmosu”, a po prostu je pochwalę. Polecam książkę wszystkim ciekawym świata, otwartym na wiedzę o kosmosie. A także na świadomość, że im więcej poznają, tym bardziej się upewnią, że ta wiedza to kropla w morzu niezbadanego.

„Celem życia nie powinno być wyłącznie poszukiwanie odpowiedzi. Dlaczego nie poszukać przyjemności w stawianiu pytań?”

Możliwość przeczytania książki zapewniło mi Wydawnictwo Słowne, za co bardzo dziękuję.